สรรพคุณของมะคำดีควาย(มะซัก)

สรรพคุณของมะคำดีควาย

• เปลือกต้นมีรสเฝื่อนขม นำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาแก้กระษัย (เปลือกต้น)
• ผลใช้รักษาชันนะตุบนศีรษะ แก้เชื้อรา แก้รังคา (โรคผิวหนังพุพองบนศีรษะเด็ก) ด้วยการใช้ผลประมาณ 4-5 ผล นำมาแกะเอาแต่เนื้อ นำไปต้มกับน้ำประมาณ 1 ถ้วย แล้วใช้น้ำทาบนศีรษะที่เป็นชันนะตุวันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น จนกว่าจะหาย หรือจะใช้เนื้อผล 1 ผล นำมาตีกับน้ำจนเกิดเป็นฟอง แล้วใช้สระผมวันละ 1 ครั้ง จนกว่าจะหาย (บางข้อมูลระบุว่าสามารถช่วยป้องกันผมร่วง ผมหงอกก่อนวัย แก้อาการคันหนังศีรษะ ช่วยลดความมันบนหนังศีรษะ บำรุงรากผมให้แข็งแรง ช่วยขจัดตัวเหา ไข่เหา หรือนำไปหมักเอาน้ำทาแก้โรคสะเก็ดเงิน) แต่ต้องระวังอย่าให้เข้าตา เพราะจะทำให้แสบตา ตาอักเสบได้ และไม่ควรทิ้งไว้นานจนเกินไป (ผล)[2],[3],[7],[8]
• ผลใช้ผสมกับสมุนไพรอื่นในตำรับยา ใช้รักษาโรคตัวร้อนนอนไม่หลับ นอนสะดุ้ง ผวา แก้สลบ แก้สารพัดพิษ สารพัดกาฬ แก้ไข้สารพัดไข้ทั้งปวง แก้ไข้จับเซื่องซึม ร้อนในกระหายน้ำ แก้ปากเปื่อย แก้ฝีเกลื้อน แก้พิษ แก้หัด สุกใส (ผล)[2]
• ใบ นำมาปรุงเป็นยาแก้พิษกาฬ ดับพิษกาฬ ช่วยแก้ทุราวสา (ใบ)
• ใช้ผลแห้งนำไปคั่วให้เกรียม ใช้ปรุงเป็นยาดับพิษทุกชนิด แก้พิษตานซาง แก้กาฬ แก้กาฬภายใน แก้ไข้เลือดออก แก้ไข้เซื่องซึม หรือใช้ร่วมกับเมล็ดมะกอกสุมไฟ ใช้กินแก้หอบอันเนื่องมาจากปอดชื้นปอดบวม แก้ไข้ แก้จุดกาฬ แก้เสลด สุมฝีที่เปื่อยพัง (ผล)[1],[2],[3],[6]
• เปลือกต้นนำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาแก้ไข้ แก้พิษไข้ แก้พิษร้อน (เปลือกต้น)
• ผลนำมาสุมให้เป็นถ่าน แล้วปรุงเป็นยาดับพิษร้อนในร่างกาย (ผล)
• ผลนำมาสุมให้เป็นถ่าน ทำเป็นยากินแก้ร้อนในกระหายน้ำ (ผล)
• ผลนำมาต้มเอาฟองใช้สุมหัวเด็กเพื่อแก้หวัด คัดจมูกได้ (ผล) ช่วยแก้หืดหอบ (ผล)
•  รากมีสรรพคุณแก้หืด แก้ไอ (ราก)
• ต้นมีสรรพคุณแก้ลมคลื่นเหียน (ต้น)
• รากมีสรรพคุณช่วยรักษามองคร่อ (โรคหลอดลมโป่งพอง ที่มีเสมหะแห้งอยู่ในช่องหลอดลม ทำให้มีอาการไอเรื้อรัง) (ราก)
• เมล็ด กินแล้วจะทำให้ท้องเสียง
• ใบอ่อนนำมาต้มกับน้ำดื่มกินแก้อาการท้องผูก (ใบอ่อน) ชาวลั้วะจะใช้ยอดอ่อน นำมานึ่งรับประทานเป็นยาแก้อาการถ่ายไม่ออก แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ (ยอดอ่อน)
• รากใช้ผสมกับสมุนไพรอื่นในตำรับยา ใช้เป็นยาแก้ฝีในท้อง (ราก)
• ชาวลั้วะจะนำเมล็ดมารับประทานทั้งเมล็ด มีฤทธิ์เป็นยาถ่ายพยาธิ (เมล็ด)
• รากมีรสเฝื่อนขม มีสรรพคุณช่วยแก้ริดสีดวง (ราก)
• ผลมีสรรพคุณช่วยบำรุงน้ำดี (ผล)
• ช่วยรักษาผิวหนังพุพอง น้ำเหลืองเสีย ด้วยการใช้ผลประมาณ 10-15 ผล นำมาต้มกับน้ำพอประมาณ แล้วใช้เฉพาะน้ำนำมาชะล้างหรือแช่บริเวณที่เป็นแผลประมาณ 5 นาที โดยให้ทำทั้งเช้าและเย็น (ผล)
• ใช้เปลือกต้นผสมกับสมุนไพรอื่นในตำรับยา ใช้เป็นยาแก้ฝีอักเสบ แก้ฝีหัวคว่ำ (เปลือกต้น)
• เมล็ดมีรสเฝื่อนเมา ใช้ได้ทั้งสดและแห้ง นำมาตำให้ละเอียด ใช้เป็นยาพอกหรือเอามาละลายกับน้ำล้างแผล ช่วยแก้โรคผิวหนังได้ (เมล็ด) ส่วนผลก็มีสรรพคุณช่วยแก้โรคผิวหนังเช่นกัน (ผล)
• ดอกมีรสเฝื่อนเมา สรรพคุณเป็นยาแก้พิษ แก้เม็ดผดผื่นคัน (ดอก)
• ผลนำมาทุบให้แตกแล้วนำไปแช่กับน้ำ นำมาใช้ล้างหน้าเพื่อรักษาผิว

มารู้จักมะคำดีควาย

มะคำดีควาย "เป็นชื่อเรียกของภาคกลาง" ผมอยู่ทางภาคเหนือ เรียก "มะซัก" ตอนเด็กๆ จะเก็บลูกของมะซัก เอามาอาบน้ำเวลาไปเล่นน้ำที่ลำคลอง เมื่อขยี้เปลือกให้ละเอียดแล้วเอามาถูมือจะเป็นฟองนุ่มแล้วก็เอามาถูทั้งตัว เด็กๆ จะทำกันเป็นประจำเมื่อไปเล่นน้ำที่ลำคลอง วันนี้จึงเอาข้อมูลมะคำดีควายมาเล่าสู่กันฟังครับ

ขอดึงข้อมูลจากเว็บไซต์ wikipidea มาอ้างอิงบางส่วน

มะคำดีควาย (อังกฤษ : Soap Nut Tree ;ชื่อวิทยาศาสตร์: Sapindus rarak A.DC.) หรือเรียกว่า มะซัก ประคำดีควาย เป็นชื่อต้นไม้ยืนต้นขนาดกลางชนิดหนึ่งที่อยู่ในวงศ์ SAPINDACEAE มีลักษณะของใบประกอบที่เรียงสลับกัน ผลออกเป็นพวง ค่อนข้างกลม ผลแก่จะแห้ง ค่อนข้างกลม ผิวย่น เปลือกแห้งสีน้ำตาลเข้มเกือบดำ ผลมี 3 พู ส่วนใหญ่จะฝ่อไป 1 หรือ 2 พู เนื้อเหนียว ใส สีน้ำตาล เมล็ดกลมสีดำ เป็นมัน

สรรพคุณ

ผล ต้มเอาน้ำชโลมผม แก้ชันนะตุ เชื้อรา แก้รังแค แต่อย่าให้เข้าตา จะทำให้แสบตา ตาอักเสบได้ ต้มเอาฟองสุมหัวเด็กแก้หวัด คัดจมูก แช่น้ำล้างหน้า รักษาผิว ดับพิษต่างๆ บำรุงน้ำดี แก้กาฬภายใน สุมเป็นถ่าน ทำยากินแก้ร้อนในกระหายน้ำ ปรุงยาแก้พิษร้อน พิษไข้ แก้ไข้เซื่องซึม พิษตานซาง^[1] ใบ ใช้แก้พิษกาฬ ส่วนรากผสมในตำหรับยาร่วมกับสมุนไพรอื่น ใช้แก้ฝีในท้องเปลือก แก้กระษัย แก้พิษร้อน แก้พิษไข้ ดอกแก้พิษ เม็ดผื่นคัน^[2]

ในผลมีสารซาโปนิน ชื่อ hederagenin มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อราโรคกลาก^[1] แต่เป็นพืชมีพิษ หากรับประทานผลทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน ท้องร่วง ระคายเคืองระบบทางเดินอาหาร หากผงซึ่งมีสารซาโปนินอยู่ เข้าทางจมูก ทำให้เกิดอาการระคายเคือง จาม ถ้าฉีดเข้ากระแสโลหิตทำให้เม็ดเลือดแดงแตก เป็นพิษมากต่อสัตว์เลือดเย็น ใช้เบื่อปลาและเป็นยาฆ่าแมลงได้ รวมทั้งใช้เป็นสารชะล้าง ใช้แทนสบู่ ยาสระผมได้

ดูแลเส้นผมด้วยมะคำดีควาย

มะคำดีควายเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ เติบโตได้ตามภูเขา หรือปลูกในพื้นที่ทั่วไปได้ ปกติมะคำดีควายที่มีอยู่ปัจจุบัน เติบโตเองตามธรรมชาติ ยังเห็นอยู่ตามข้างทาง ชายทุ่ง ไร่นา หรือในป่า จะออกดอกและเป็นผล เมื่อผลแห้ง เปลือกของมะคำดีควายในสมัยโบราณนิยมนำมาสระผม เมื่อทุบเอาแต่เปลือก แกะเมล็ดออก ขยี้เปลือกให้ละเอียดจะเกิดฟองสามารถใช้หมักผมได้ หรือนำมาขัดผิว ช่วยบำรุงเส้นผมและป้องกันโรคที่เกิดบนศรีษะได้

ผลการวิจัยในปัจจุบัน ประโยชน์ของมะคำดีควาย เกี่ยวกับเส้นผม

• จากการทดลองด้วยการทาสารสกัดเอทานอลของผลมะคำดีควายที่ความเข้มข้นร้อยละ 2 พบว่ามีฤทธิ์ในการต้านเชื้อรา และการใช้แชมพูจากสารสกัดของผลมะคำดีควายที่ความเข้มข้น 6 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร พบว่าจะช่วยทำให้เส้นผมสะอาดและช่วยลดอาการคันบนหนังศีรษะ
• สารสำคัญที่พบได้แก่ ß-Sitosterol, Emarginatoside, Quercetin, Quercetin-3-a-A-arabofuranoside, O-Methyl-Saponin, Sapindus – Saponi

ปัจจุบันมีการนำมะคำดีควาย มาทำแชมพูสมุนไพรและกำลังเป็นที่นิยมในกลุ่มสมุนไพร